انواع ورق های فولادی و فلزی

معرفی انواع ورق های فولادی و فلزی 

ورق سیاه

در بین انواع ورق های فولادی، ورق سیاه یکی از پرکاربرد‌ترین‌ محصولات به شمار می‌آید.

ورق فلزی سیاه با استفاده از روش نورد گرم تولید می‌شود، به این صورت که شمش فولادی تا دمایی قبل از ذوب حرارت می‌دهند تا خمیری شود، در گام بعد وارد مراحل نورد شده و آرام‌آرام پهن و مسطح می‌گردد به صورتی که تبدیل به یک مکعب مستطیل با طول زیاد گردد، در طی این فرایند به دلیل حرارت بالای شمش مسیر انجام فرایند با آب خنک می‌شود و پس از انجام هر مرحله نورد دوباره محصول خروجی هر مرحله وارد کوره می‌گردد تا به دمای مناسب برسد. در هر مرحله فاصله غلتک‌ها کمتر شده تا جایی که در مرحله آخر فاصله غلتک‌ها به اندازه ضخامت ورق می‌رسد. کارخانه‌هایی مانند کارخانه فولاد مبارکه، فولاد کاویان، اکسین اهواز و فولاد سبا در زمینه تولید این محصول فعالیت می‌کنند.

ازآنجایی‌که خوردگی و زنگ‌زدگی ورق‌های فولادی همیشه عاملی مورد توجه بوده است و از طرفی تولید ورق‌های فولادی ضدزنگ و مقاوم در برابر خوردگی برای مصارف صنعتی اقتصادی نیست، ورق‌های گالوانیزه تولید و ساخته شده‌اند. برای روکش کردن ورق‌های فولادی روش‌های گوناگونی وجود دارد اما گالوانیزه کردن ورق‌ها اقتصادی‌ترین روش ممکن است. برای تولید ورق‌ گالوانیزه از ورق روغنی استفاده می‌شود و روش کار بدین صورت است که ورق روغنی را در وان مذاب روی غوطه‌ور کرده تا با توجه به ضخامت مورد نظر فلز روی بر سطح ورق قرار گیرد. از مزایای ورق گالوانیزه مقاومت در برابر خوردگی در محیط‌های اسیدی و مرطوب است، همچنین این ورق‌ها بر اثر خراش‌های سطحی (به اندازه ضخامت روی) دچار خوردگی و آسیب‌پذیری نمی‌شوند.

همانند ورق سیاه، نام ورق روغنی هم ربطی به چرب بودن سطح این نوع ورق ندارد بلکه به خاطر صیقلی و براق بودن سطح این نوع ورق در بازار به اصطلاح به آن‌ روغنی گفته می‌شود. فرآیند تولید ورق‌های روغنی به روش نورد سرد انجام می‌شود و به همنی دلیل این محصول از سطحی براق  برخوردار است. هدف از تولید این نوع ورق دستیابی به کیفیت سطحی بالا و تهیه ورق‌هایی با ضخامت‌های پایین‌تر است.

روش تولید ورق روغنی بدین گونه است که محصول خروجی فرایند نورد گرم (پس از خنک شدن)، وارد فرآیند اسید شویی می‌شود و پس از اتمام این فرآیند ورق روغن‌کاری شده و به طور مجدد کلاف پیچ می‌گردد.

در مرحله بعد کلاف در دستگاه نورد سرد (که معمولاً به صورت رفت و برگشت است) قرار گرفته و فرایند نورد آغاز می‌شود، در جریان این فرایند ورق به صورت سرد و در دمای محیط از بین غلتک‌ها عبور می‌کند و این فرایند تا زمان دستیابی به ضخامت مورد انتظار ادامه پیدا می‌کند. تا درنهایت مجدداً ورق کلاف پیچ شود. فرآیند کلاف پیچ کردن ورق روغنی در این مرحله به‌منظور کاهش کشش ناشی از پیچش و لبه بری کویل ها انجام می‌پذیرد. در برخی از واحدهای صنعتی به‌منظور رفع چربی‌ها و آلودگی‌های سطحی ناشی از فرایند نورد سرد، فرایند شستشوی الکترولیتی نیز انجام می‌شود. همچنین با توجه به نوع ورق و محل استفاده به‌منظور دستیابی به ساختار متالورژیکی همگن و یا خواص مکانیکی مورد انتظار، ممکن است فرایند آنیل (بازپخت) نیز بر روی کلاف‌ها انجام شود. پس از انجام فرایند نورد سرد و فرایندهای جانبی و اصلاحی، ورق به‌منظور حذف موج، صافکاری و لبه بری وارد فرایند اصلاح نهایی می‌گردد و پس از پایان کار به‌منظور جلوگیری از زنگ‌زدگی ورق، روغن‌کاری انجام می‌شود.

 ورق آجدار

ورق‌­های فلزی که سطح صاف و صیقلی دارند، لیز می‌­خورند. به همین دلیل نمی­توان در همه‌ی موارد آنها در اولویت قرار داد. به همین دلیل با استفاده از غلتک بر روی آنها برجستگی‌هایی با دستگاه آج زنی ایجاد می‌­شود. این برجستگی‌ها منظم هستند. برای ساخت ورق­‌های آجدار از ورق‌های روغنی یا ورق‌­های سایه استفاده می‌­شود.

ورق قلع اندود

ور قلع اندود از جمله پرکاربرد ترین و پرطرفدارترین انواع ورق های فولادی می باشد که جهت تولید ظروف و مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق ها نیز بر پایه روغنی قرار می‌گیرد که به آن ها معمولاً حلب نیز می گویند. جهت تولید این ورق ها یک لایه قلع بر روی ورق روغنی قرار داده شده تا دارای خاصیت ضد زنگ زدگی و ضد خوردگی شود.

 در واقع روش ساخت ورق های قلع اندود مشابه تولید ورق های گالوانیزه می باشند. نکته بسیار مهمی که باید مدنظر قرار گیرد این است که قلع خاصیت ضد خوردگی بیشتری نسبت به روی دارد. به همین خاطر در محیط های اسیدی از آن استفاده می شود. از جملع کاربردهای این ورق می توان به ظروف مواد غذایی مثل روغن کنسول و برخی نوشیدنی ها مثل نوشابه، انرژی زا، تولید برخی قطعات خودرو، حافظه الکترونیکی و … اشاره کرد.

ورق آلیاژی یکی دیگر از ورق‌های مورد استفاده در صنایع مختلف است. آلیاژ به معنای “ترکیب کردن” است؛ زمانی‌که شما چند فلز یا عنصر را با یکدیگر ترکیب کنید و یک محصول تولید کنید که از چند ماده اولیه مقداری در آن است، یک محصول آلیاژی تولید کرده‌اید. ورق‌های آلیاژی هم به همین شکل هستند. ورق‌های آلیاژی با عناصر مختلفی ترکیب می‌شوند و در اشکال گوناگونی، به بازار فولاد عرضه می‌شوند.

ورق‌های آلیاژی به طور کلی به دو دسته نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شوند. به طور کلی، این نوع ورق‌های فولادی، به دو دسته رول فرم و شیت فرم در بازار قابل عرضه هستند. ورق های آلیاژی انواع مختلفی دارند. ورق آلیاژی برنج، ورق آلیاژ برنز، ورق آلیاژی پیوتر، ورق آلیاژی با عناصر گران قیمت از مهمترین انواع این ورق فولادی هستند. همان طور که گفته شد، ورق آلیاژی انواع مختلفی دارند که هر کدام به نوعی دارای کاربردهای متفاوتی هستند.

ورق رنگی 

 نوعی ورق گالوانیزه است. به منظور افزایش زیبایی و همچنین استقامت ورق گالوانیزه، آن را رنگ آمیزی می کنند. فولادهای گالوانیزه، پوششی از زینک اکساید دارند که این پوشش در برابر عوامل محیطی بیرونی از ورق محافظت می کند. این پوشش، عمر مفید ورق را افزایش می‌دهد، اما آن را ضد زنگ نمی کند؛ به همین دلیل است که ورق را رنگ می کنند تا مقاومت به خوردگی ورق گالوانیزه را بالاتر ببرند.

در اکثر صنایع مثل صنعت ساختمان سازی، صنایع فلزی، لوازم خانگی و همچنین حمل و نقل از این نوع ورق استفاده می شود. قیمت ورق رنگی نیز بر اساس ضخامت ورق، قیمت ورق گالوانیزه، نوع رنگ ورق و کیفیت آن متغیر است. همچنین، قیمت ورق رنگی کارخانه های مختلف متفاوت است. قیمت روز ورق رنگی کارخانه های معروف، مانند هفت الماس، فولاد مبارکه و …را می توانید در صفحه قیمت ورق رنگی آهن ملل مشاهده نمایید.

یکی دیگر از انواع ورق ، ورق اسیدشویی است. پس از تولید ورق در فرایند نورد گرم، به دلیل حرارت بالای ورق و پاشش مداوم آب بر روی سطح آن برای خنک کاری در فرایند نورد، روی سطح ورق اکسید آهن تشکیل می‌گردد. حال به‌منظور حذف پوسته‌های اکسید شده بر روی سطح ورق فرایند اسید شویی بر روی آن انجام می‌گیرد.

فرایند اسید شویی به این صورت است که ورق در دستگاه مربوطه قرار گرفته و وارد خط اسید شویی می‌گردد. در خط اسید شویی ورق از مخزن اسید (که معمولاً اسیدکلریدریک است) عبور می‌کند و پس از طی شدن فرایند در انتها مجدداً به‌صورت کلاف جمع می‌گردد.